Dlaczego oziminy żółkną?

06-11-2013

Niedobory pierwiastków, mączniak prawdziwy, wirusowa żółta karłowatość, nadmiernie ubity grunt i ubocznie działanie herbicydów – to niektóre z powodów żółknięcia jesienią zbóż ozimych.

Żółknięcie zbóż, zwane chlorozą, to odbarwienie liści. Przyczyny tego stanu rzeczy są różne. - Może być to typowym objawem niedoboru magnezu. Wówczas u roślin zmniejsza się bowiem zawartość zielonego barwnika – chlorofilu – tłumaczy Krzysztof Świerek, agronom z Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu – Punkt Doradczy w Gołuchowie. Wyjaśnia, że widoczne jest to na najstarszych liściach.

- Początkowo pojawia się odbarwienie pomiędzy ich nerwami, mające kształt sznurów pereł, zwanych niekiedy paciorkowatością. W miarę upływu czasu następuje zbrunatnienie, które obejmuje cały liść – opisuje ekspert. Kiedy można to zauważyć?

- Dość wcześnie, w fazie 2-3 liści, po wyczerpaniu składników pokarmowych z ziarniaka - wtedy, gdy roślina pobiera składniki pokarmowe z gleby – informuje specjalista. Zaznacza przy tym, że objawy niedoboru magnezu występują jesienią na plantacjach, na których zboża są siane wcześnie. - I tylko wtedy, gdy brakuje tego składnika w glebie – podkreśla agronom. Wskazuje, do czego może doprowadzić niedobór przedstawionego pierwiastka. - Może on powodować straty w uprawach nawet powyżej 50% - twierdzi Krzysztof Świerek. Jak temu zaradzić? - W celu uzupełnienia magnezu w glebie stosujemy wapnowanie gruntu wapnem magnezowym (dolomitem – przyp.red.) w dawce 2 tony na 1 ha, co 3-4 lata lub nawozimy ziemię kizerytem w dawce 200 kg/ ha – radzi ekspert. - Jeżeli natomiast zauważymy niedobory tego składnika podczas wegetacji roślin, to trzeba zastosować oprysk siarczanem magnezu lub saletrą magnezową. Zabieg ten dobrze jest powtórzyć po 10 dniach – dodaje. Oziminom nie sprzyja także niedobór azotu i manganu. – Brak pierwszego z nich objawia się równomiernym żółknięciem rośliny, począwszy od krawędzi starszych liści. Natomiast deficyt drugiego manifestuje się zahamowaniem wzrostu zbóż, żółknięciem liści, występowaniem brunatnych plam między ich nerwami. Najpierw te objawy występują na najstarszych liściach – tłumaczy Krzysztof Świerek. Wyjaśnia przy tym, że mangan jest mikroelementem odpowiedzialnym za wytwarzanie przez roślinę lignin, które stanowią część struktury ściany komórkowej, odpowiadającej za odporność na uszkodzenia mechaniczne: łodyg, liści i korzeni.

- Brak manganu zwiększa ponadto podatność zbóż na zgorzel podstawy źdźbła. Pierwiastek ten stymuluje bowiem rozwój systemu korzeniowego i jest szczególnie polecany przy intensywnej uprawie zbóż. Można stosować go w formie nawożenia donasiennego oraz dolistnego. (…). Susza utrudnia jednak przyswajalność manganu z gleby – uważa agronom. Zwraca także uwagę na jeszcze jedną sprawę z tym związaną. - Niedobór manganu pogarsza jakość ziarna – sądzi specjalista. Żółknięcie zbóż może też być skutkiem zbyt niskiego pH. - Kwaśny odczyn pogarsza właściwości fizyczne i chemiczne gleby. Wraz z zakwaszeniem gruntu, zmniejsza się ilość przyswajalnego dla roślin fosforu, molibdenu i potasu – mówi ekspert. Tłumaczy, że największe wymagania wśród zbóż – co do odczynu gleby - ma jęczmień. Z tego też względu powinien on być uprawiany na gruncie o odczynie znajdującym się w przedziale pH 6-7,5, z kolei pszenicę ozimą hoduje się na glebie o odczynie pH 5,5-7,0. - Żyto natomiast sieje się na gruncie lekko kwaśnym, o odczynie pH 5-6, ale roślina ta reaguje jednak zwyżką plonów po wapnowaniu podłoża – zaznacza Krzysztof Świerek.

Mączniak prawdziwy zbóż, wirusowa żółta karłowatość jęczmienia oraz szkodniki, m.in. larwy ploniarki zbożówki – to kolejne powody żółknięcia ozimin. – Odbarwianie roślin może być też spowodowane występowaniem „podeszwy płużnej”, nadmiernie ubitego gruntu, będącego górną częścią warstwy podornej, który utrudnia przenikanie wody oraz powietrza do korzeni roślin – wskazuje agronom. Na tym nie kończy. Zaznacza, że przyczyną tracenia koloru przez rośliny jest także zbyt głęboki albo zbyt płytki ich siew. Przypomina także, że na blednięcie ozimin wpływają uboczne skutki działania herbicydów zawierających substancje czynne: diflufenikau i flurtamonu.

Marianna Kula